IRENA KWIATKOWSKA – wielka gwiazda czasów PRL-u.
Kobieta Pracująca; zdeterminowana, pracowita, ambitna. Niekoniecznie lubiana w swoim środowisku. Dlaczego?
Niezwykle popularna aktorka teatralna i filmowa oraz kabaretowa. Warszawianka, urodzona na Woli w Warszawie w roku 1912. Ukończyła IX LO im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie, a w 1935 studia na Wydziale Aktorskim Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej.
Przed wybuchem wojny pracowała w teatrach w Warszawie, Poznaniu i Katowicach.
W czasie okupacji Irena Kwiatkowska, podobnie jak większość artystów, bojkotowała jawne teatry. Grywała, ale tylko konspiracyjnie, w podziemnych lub akowskich przedstawieniach. Bardzo biedowała. Pracowała jak wiele aktorek, jako kelnerka oraz łapiąc się różnych innych dorywczych prac.
W Powstaniu Warszawskim uczestniczyła jako żołnierz AK. Była łączniczką, grała w powstańczym teatrze w szpitalach i piwnicach.
Po zakończeniu wojny pracowała w Krakowie, gdzie występowała w kabarecie Siedem Kotów oraz Teatrzyku Zielona Gęś. Tam, specjalnie dla Ireny, tworzył skecze i piosenki Konstanty Ildefons Gałczyński.
Od 1948 związana ze scenami warszawskimi. Przez niemal 65 lat współpracowała również z Polskim Radiem.
Zagrała ponad sto ról teatralnych, 20 filmowych i telewizyjnych (między innymi w „Wojnie domowej”, „Zmiennikach’, „Rozmowach kontrolowanych” i „Czterdziestolatku”). Występowała w Kabarecie Dudek oraz Kabarecie Starszych Panów. Także w radio tworzyła niezapomniane kreacje, między innymi w „Podwieczorku przy mikrofonie”.
Irena Kwiatkowska wcieliła się w rolę Kobiety Pracującej w kultowym serialu Jerzego Gruzy „Czterdziestolatek”. Swoje filmowe teksy tworzyła razem ze scenarzystami, a niektóre kwestie, typu „na wygląd trzeba sobie zapracować”, „kobieta pracująca żadnej pracy się nie boi” stały się bardzo popularne i często cytowane. Kobieta stu zawodów stała się swego rodzaju alegorią PRL-u.
„Istota na poły absurdalna, na poły bliska, nieco odległa, oficjalna, ale zarazem, jak totalitarne państwo, wkraczająca bez skrępowania w najbardziej intymne sprawy obywatela. Różnica zawiera się w tym, że totalitarne państwo uśmiechnięte i słodkie raczej nie było, a uosobione przez Kobietę Pracującą takim się staje. Czyli, zdjąwszy uśmiech, wypisz wymaluj to Polska właśnie”.*
W życiu prywatnym, Irena Kwiatkowska była niezwykle pracowita, wymagająca, profesjonalna. Znała tekst sztuki swój i partnerów. Nie akceptowała spóźnień i nieuctwa. Nie była dla wielu ani tak sympatyczna ani śmieszna jak jej bohaterki. Nie miała właściwie przyjaciół. Najbardziej blisko była ze swoim mężem – Bolesławem Kielskim, z którym łączyła ją miłość, wspólne pasje, oddanie. Zajmowała się nim z wielkim oddaniem podczas jego długotrwałej choroby.
W czasach PRL-u uchodziła za celebrytkę. Udzielała wywiadów, opowiadała anegdoty, należała do najbardziej rozpoznawalnych i kochanych aktorów.
Dzieci nie miała. Najbliższe kontakty utrzymywała ze swoją bratanicą.
Irena Kwiatkowska była odznaczona wieloma nagrodami.
Zwyciężyła w plebiscycie na najpopularniejszą kobietę Warszawy (1968 r, 1970 r i 1995 r).
Otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (29.11.2000 r), przyznany przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (27.09.2005 r), przyznany przez Ministra Kultury RP Waldemara Dąbrowskiego.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński nadał Irenie Kwiatkowskiej „w uznaniu wybitnych zasług dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz rozwoju polskiej kultury oraz za osiągnięcia w pracy artystycznej” Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (8.09.2009 r).
W 2009 r. „Film Polski” uhonorował Irenę Kwiatkowską tytułem „Najlepszej Aktorki Komediowej Stulecia”.
Irena Kwiatkowska zmarła 3 marca 2011 w Konstancinie-Jeziornie. Została pochowana w kwaterze 189 u boku swojego męża na Cmentarzu Stare Powązki w Warszawie. (kwatera 189-1-6)
Irena Kwiatkowska wraz z innymi zasłużonymi aktorami i aktorkami jest bohaterką wystawy w Teatrze Syrena. Jeden z ulubionych teatrów Warszawy był „teatrem gwiazd”. Oklaskiwano tu: Hankę Bielicką, Irenę Kwiatkowską, Alinę Janowską, Teresę Lipowską, Violettę Villas, Bohdana Łazukę, Tadeusza Plucińskiego i Romana Kłosowskiego. Występował tu również Adolf Dymsza, Ludwik Sempoliński czy Kazimierz Krukowski.
Na Warszawskim Szlaku proponujemy udział w spektaklu „Kapitan Żbik i żółty saturator” w Teatrze Syrena. Jest to musical, akcja toczy się w Warszawie w latach 70. Po spektaklu – zachęcam do wysłuchania opowieści i obejrzenia wystawy.
*Gabriel Michalik – „Kobieta pracująca. Rzecz o Irenie Kwiatkowskiej i jej czasach”. Wydawnictwo Viv-a-Vis etiuda. Kraków 2016 rok, strona 97-98
Polecamy przeczytać:
Gabriel Michalik – „Kobieta pracująca. Rzecz o Irenie Kwiatkowskiej i jej czasach”. Wydawnictwo Viv-a-Vis etiuda. Kraków 2016 rok
Wilk Marcin – „Kwiatkowska. Żarty się skończyły?”, Wydawnictwo Znak 2019 rok
