WIGILIA i BOŻE NARODZENIE to bardzo przez nas wyczekiwany czas.
A jak było dawniej? Najlepiej dowiedzieć się w miejscach, gdzie wiedza o dawnych obrzędach jest pieczołowicie przechowywana.
Z materiałów Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu:
„Potraw wigilijnych na stole było 3, 5, 7, 9, 11 lub 12 na pamiątką 12 apostołów lub wg innej interpretacji 12 miesięcy w roku. Im więcej było ich na stole, tym większy dostatek miał spłynąć na dom w nadchodzącym roku. Staropolską wieczerzę postną przygotowywano wyłącznie z płodów ziemi. Z tego co w lesie, ogrodzie, sadzie, polu i wodzie. Spożywane z wielką powagą i namaszczeniem miały zapewnić dostatek i obfitość. Na pomyślność i urodzaj umieszczano pod stołem wigilijnym żelaza (lemiesze pługa, kosy, sierpy, siekiery). Nad stołem wieszano świat – kolorową ozdobę wykonaną z posklejanych opłatków. Cały dom przystrojony był gałązkami wszechżywymi, a więc świerkowymi, jodłowymi. Dekorowano nimi ramy świętych obrazów, ściany, drzwi, wkładano na tram. Pierwsze choinki w domach polskich pojawiły się w XIX wieku i przywędrowały z Austrii. Jednak jeszcze w okresie międzywojennym w niektórych regionach Polski były rzadkością. Do podlaskich domów choinka weszła na dobre dopiero około lat 50-tych XX wieku.”
Skansen w Sierpcu:
„W wiejskich izbach do wieczerzy wigilijnej zasiadano na zydelkach otaczających niską ławę, wyłożoną sianem i nakrytą białym obrusem oraz zastawioną misami z potrawami świątecznymi. Zazwyczaj było ich kilka. Podawano najczęściej barszcz grzybowy, rzadziej zupę z suszonych śliwek. Były pierogi z kapustą i grzybami, kapusta z grochem, kluski rwane z makiem, gotowane ziemniaki, śledzie. Na ławie pod siano wkładano skromne prezenty, przede wszystkim dla dzieci. Popularnymi upominkami bożonarodzeniowymi były orzechy, ciastka, wstążki lub korale. Przy wigilijnym stole zostawiano puste nakrycie, które oczekiwało na zbłąkanego wędrowca lub dusze zmarłych – to dla nich właśnie uchylano drzwi chałup.”
*Źródło zdjęć Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu: https://mwmskansen.pl/
