Czy przyznacie, że gdyby żyła MARIA KONOPNICKA to byłaby liderką wszystkich najbardziej zaangażowanych ruchów kobiecych? Także wszystkich działań w obronie krzywdzonych, uciskanych, dyskryminowanych?
Nazwana „Pisarką-matką Narodu”. Autorka „Roty”. Pisarka i działaczka społeczna.
Urodziła się w 1842 roku w Suwałkach jako Maria Wasiłowska. Wkrótce państwo Wasiłowscy przenieśli się do Kalisza. Kiedy Maria miała 12 lat, umarła jej matka. Trzema córkami zajmował się odtąd ojciec – prawnik i prokurator. Wychowanie było bardzo surowe, niemal klasztorne; bez gości, bez śmiechu, w atmosferze powagi, surowych zasad zachowania i żarliwego patriotyzmu.
W roku 1862 poślubiła zamożnego ziemianina Józefa Konopnickiego. Małżonkowie zamieszkali w rodzinnym majatku Konopnickich – Bronów pod Łęczycą. Potem była ucieczka przed represjami i Drezno, a następnie niewielki majątek Gusin.
Tam Maria Konopnicka urodziła ośmioro dzieci (dwoje zmarło) oraz przystąpiła do intensywnej pracy twórczej jako pisarka i poetka.
Czy wiecie, że Maria Konopnicka podważyła narzuconą jej rolę żony i matki, jako wykluczającą rolę pisarki? Opuściła więc męża i wraz z dziećmi przeniosła się do Warszawy. Był rok 1877!
W Warszawie mieszkała do roku 1890 (m.in. przy ulicy Piekarskiej 7 i Frascati – pałac Branickich) utrzymując się z pisarstwa, z udzielania prywatnych lekcji i korepetycji a także z tłumaczeń. Maria była poliglotką. Znała francuski, niemiecki i rosyjski, w późniejszych latach nauczyła się także angielskiego, włoskiego i czeskiego. Współredagowała pismo dla kobiet Świt .Współpracowała również z tygodnikiem emancypantek Bluszcz.
Jej twórczość była zdeterminowana wrażliwością społeczną oraz sytuacją polityczną Polaków pozbawionych własnej państwowości.
W 1908 roku w piśmie Gwiazdka Cieszyńska opublikowano wiersz „Rota”. Wiersz skierowany był przeciwko polityce germanizacyjnej a jego bezpośrednią przyczyną napisania było prześladowanie przez władze dzieci we Wrześni w latach 1901-1902 oraz wdrażanie ustaw wywłaszczeniowych. Trzy zwrotki wiersza stanowią kanon polskich pieśni patriotycznych. Muzykę do „Roty” napisał Feliks Nowowiejski.
Pieśń została po raz pierwszy wykonana publicznie przez kilkuset chórzystów z terenów objętych zaborami 15 lipca 1910 w czasie uroczystości odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie. Uroczystość zorganizowano w rocznicę 500-lecia zwycięstwa Polski w bitwie pod Grunwaldem.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości „Rota” była wraz z Mazurkiem Dąbrowskiego nominowana do roli hymnu narodowego:
Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród. Nie damy pogrześć mowy, Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy. Nie damy, by nas gnębił wróg. Tak nam dopomóż Bóg! Tak nam dopomóż Bóg! Do krwi ostatniej kropli z żył Bronić będziemy ducha, Aż się rozpadnie w proch i pył Krzyżacka zawierucha. Twierdzą nam będzie każdy próg. Tak nam dopomóż Bóg! Tak nam dopomóż Bóg! Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz, Ni dzieci nam germanił, Orężny wstanie hufiec nasz, Duch będzie nam hetmanił. Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg. Tak nam dopomóż Bóg! Tak nam dopomóż Bóg
Maria Konopnicka tworzyła nowele i poezje, w tym popularne utwory dla dzieci. Była również aktywna jako redaktor, publicysta i krytyk literacki.
Szczególnym jej osiągnięciem jest poetycka opowieść prozą i wierszem „O krasnoludkach i sierotce Marysi” (moja ulubiona) z roku 1896. Znane są też „O Janku Wędrowniczku” i „Na jagody”.
Lata dziewięćdziesiąte to przede wszystkim podróże po krajach Europy zachodniej. Ciągle pozostaje zaangażowana w ruch patriotyczny i społeczny.
W roku 1903 Konopnicka osiadła w dworku – darze od narodu położonym w Żarnowcu w pobliżu podkarpackiego Krosna. Mieszkała tam wspólnie z przyjaciółką Marią Dulębianką – malarką i pisarką.
W 1905 roku udało się jej dostać do Warszawy, gdzie przez dwa lata organizowała wraz z W. Umińską i S. Sempołowską akcje pomocowe dla więzionych w Cytadeli i ich rodzin.
Maria Konopnicka zmarła w 1910 roku na zapalenie płuc w trakcie pobytu w lwowskim sanatorium. Pochowano ją na Cmentarzu Łyczakowskim, w Panteonie Wielkich Lwowian. Pogrzeb stał się wielką manifestacją uczuć patriotycznych Polaków. Wzięło w nim udział około 50 000 ludzi.
W 1973 roku otwarto Muzeum imienia Marii Konopnickiej w Suwałkach. W budynku, w którym mieszkała do jesieni 1849 roku.
W 2010 w centrum Suwałk postawiono poetce pomnik.
W lutym 1957 roku powołano Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu. Postawiono jej również pomniki we Wrześni, Warszawie (w 1966), Kaliszu (1969), Bydgoszczy i Gdańsku (1977).
Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej jeden z kraterów na Wenus został nazwany Konopnicka.
Zapraszamy na Warszawski Szlak Kobiet trasa Marii Konopnickiej – emancypantki, patriotki i wielkiej społecznicy.
